الگوی مکانی حفره‌های تجدید حیات در توده‌های مدیریت شده و مدیریت نشده، در جنگل های طبیعی راش شرقی (مطالعه موردی: جنگل خیرودکنار- نوشهر)

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استادیاردانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

3 دانشجوی دوره دکترای جنگل‌داری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات

4 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نوشهر و چالوس

چکیده

ایجاد موزاییکهای توالی در اکوسیستم جنگل که با حفره‌های تجدید‌حیات آغاز می‌شود نقش قابل‌توجهی در ساختار مکانی توده‌های جنگلی دارد و همچنین می‌تواند امکان استقرار تجدید حیات و قابلیت بازسازی توده را مشخص نماید. البته این ارتباط دو طرفه بوده و آگاهی از آن می‌تواند در درک بهتر فرایندهای طبیعی یاری نماید. بنابراین با توجه به اهمیت استقرار تجدید حیات در فرایند پویایی جنگل، تحقیق حاضر نیز با هدف بررسی الگوی مکانی حفره‌های تجدید حیات در مناطق مدیریت شده و مدیریت نشده در جنگل آموزشی و پژوهشی دانشگاه تهران، واقع در خیرودکنار نوشهر انجام شده‌است. برای این منظور دو منطقه با شرایط فیزیوگرافی تقریباً مشابه و سطحی نزدیک به 50 هکتار در راشستان انتخاب و کلیه حفره‌های موجود در آن مکان‌یابی شدند و برخی مشخصه‌های مربوط به حفره‌ها، نظیر سطح حفره نیز برداشت گردید. برای دستیابی به ساختار مکانی حفره‌ها از تابع M (شکل تعمیم یافته روش رایپلی) استفاده شد و فرض تصادفی بودن الگوی پراکنش حفره‌ها با استفاده از آزمون مونت کارلو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از این بررسی نشان می‌دهد که فراوانی حفره‌ها در واحد سطح در منطقه مدیریت شده در مقایسه با منطقه مدیریت نشده، بیشتر بوده و با توجه به متوسط سطح حفره در منطقه مدیریت شده (235 مترمربع) و مدیریت نشده (201 مترمربع)، حفره‌های تجدید حیات در منطقه مدیریت شده 9 درصد و در منطقه مدیریت نشده 4 درصد از کل منطقه را شامل می‌شوند. این نتیجه بیانگر این موضوع خواهد بود که دخالتهای مدیریتی در منطقه مورد بررسی در مقایسه با روند تحول طبیعی اکوسیستم جنگل از شدت بیشتری برخوردار بوده و نمی‌تواند شکل مناسب و مطلوبی از مدیریت در جهت بهبود وضعیت توده‌های جنگلی و الگوی همگام با طبیعت تلقی گردد. الگوی پراکنش حفره‌ها در منطقه مدیریت شده تا شعاع 60 متر و در منطقه مدیریت نشده تا شعاع 80 متر به‌صورت یکنواخت و در شعاع بیشتر به‌صورت تصادفی می‌باشد. بر این اساس ملاحظه می‌گردد که ساختار مکانی در سطح توده به‌صورت یکنواخت و بین توده‌ها تصادفی می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial pattern of regeneration gaps in managed and unmanaged stands in natural Beech (Fagus orientalis) forests

نویسندگان [English]

  • Asadollah Mataji 1
  • Sasan Babaie Kafaki 2
  • Hosayn Safaee 3
  • Hadi Kiadaliri 4
1 Assis. Prof., Research and Science Branch, Islamic Azad University
2 Assis. Prof., Research and Science Branch, Islamic Azad University
3 Ph.D. student, Research and Science Branch, Islamic Azad University
4 Assis. Prof., Islamic Azad Universit, Chalous Branch
چکیده [English]

The spatial structure of a forest stand plays a key role in its dynamics. It also determines the chance of establishing seedlings and the renewal capacity of the stand. However, this relation between spatial pattern and forest dynamics is two sided and information can refine our understanding of natural processes. Regarding to importance of seedling establishment in forest dynamics, the aim of this study was to investigate on spatial pattern of gaps in managed and unmanaged forests. The study site is located in Kheiroudkenar research forest – Noshahr. For this purpose, two sites in beech stands with similarity in physiographical condition were selected and the position of all gaps in each site was surveyed. Also, some quantitative parameters were recorded in each gap. Then, Ripley's M function was used to obtain the spatial structure of gaps. The null hypothesis is a random distribution of gaps which was tested by using of Monte Carlo technique. The results showed that frequency of gaps in managed area is more than unmanaged area. Regarding to average area of gaps (235 m2 in managed area and 210 m2 in unmanaged area), gaps cover 9% of the study area in managed and 4% in unmanaged stand. It means that silvicultural practices intensity was high and it could not be suitable for develop stand structure. Also, spatial pattern of gaps are regular for both area in 60m and 80m radius, respectively. Based on this trend, spatial structure is regular within each stand and random among them.     
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Spatial pattern
  • regeneration gap
  • natural forests
  • oriental beech

مراجع

- ساجدی، ت.، 1381. بررسی تغییرات تیپ هوموس در جنگلهای خالص و آمیخته راش، سری چلیر جنگل  خیرود کنار نوشهر. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، 137صفحه.
- سرمدیان، ف. و جعفری، م.، 1380. بررسی خاکهای جنگلی ایستگاه تحقیقاتی آموزشی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران (خیرود کنار نوشهر)، مجله منابع طبیعی ایران،  ویژه‌نامه سال 1380، 103 صفحه.
- Batista, J.L.F. and Maguire, D.A., 1998. Modeling the spatial structure of tropical forests. Forest Ecology and Management. 110: 293-311.
- Cressie N.A., 1993. Statistics for spatial data. Wiley series in Probability and Mathematical Statistics. 900p.
- Curtet, L., 1993. Methods d´etudes des structures spatiales des forets. Methodes basees sur les measures des distances. Rapport bibliographique de dea, Lyon 1, 30p. 
- Dale, M.R.T., 1999. Spatial pattern analysis in plant ecology. CambridgeUniversity Press, Cambridge, 326p.
- Derouet L., 1994. Methode d´etude de la structure des populations en forets tropicales humides. Rapport bibliographique de dea, Lyon 1, 30 p.
- Diaci, J., 2002. Gap disturbance patterns in a Beech virgin forest remnant Krokar in the mountain vegetation belt of Slovenia. Nat-Man project: Working report 6: 9 p.
- Diggle P.J., 1983. Statistical Analysis of Spatial Point Patterns. Academic Press, London. 148p.
- Emborg, j., Christensen, M. and Heilmann-Clausen, j., 2000. The structure of Suserup Skov, a near-natural temperate deciduous forest in Denmark. Forest Ecology and Management 126:173-189.
- Goreaud, F., Courbaud B. and Collinet F., 1997. Spatial structure analysis applied to modeling of forest dynamics: a few examples. Iufro workshop: Empirical and process-based models for forest tree and stand growth simulation. Novas Tecnologias, Oeiras, Portugal: 155-172.
- Jaworski, A., 1973. Odnowienie naturalne jodly (Abies alba Mill.) wybranych zbiorowiskach lesnych Parkow Narodowych; Tatrzanskiego, Babiogorskiego i Pienninskiego. Acta Agr. et Silv. Ser. Silv. 13: 21-87.
- Kenkel, N.C., 1988. Pattern of self-thinning in Jack pine: Testing the random mortality hypothesis. Ecology 69(4): 1017-1024.
- Legendre, P. and Fortin, M. J., 1989. Spatial pattern and ecological analysis. Vegetation 80: 107-138.
- Leps, J. and Kindlman, P., 1987. Models of the development of spatial pattern of an even-aged plant population over time. Ecological Modeling 39: 45-57.
- Marcon, E. and Puech, F., 2003. Generalization Ripley's K function to inhomogeneous populations. University of Paris I-CNRS, 19P.
- Mast, J.N. and Veblen, T.T., 1999. Tree spatial patterns and stand development along the pine-grassland ecotone in the Colorado Front Range. Canadian Journal of Forest Research 29(5): 575-584.
- Mlinsek, D., 1986. Die Urwalder in Jugoslawien. AFZ, 30/31: 757-759.
- Moeur, M., 1997. Spatial models of competition and gap dynamics in old-growth Tsuga heterophylla/Thuja plicata forests. Forest Ecology and Management 94(1/3):175-186.
- Moravie, M.A. and Robert, A., 2003. A model to assess relationships between forest dynamics and spatial structure. J. of Vegetation Science, 14:823-834.
- Pacala, S.W. and Tilman, D., 1994. Limiting similarity mechanistic and spatial models of plant competition in heterogeneous environments. The American  Naturalist. 143: 222-257.
- Rey, P.J. and Alcantara, J.M., 2000. Recruitment dynamics of e fleshy- fruited plant (Olea europea): connecting pattern of seed dispersal to seedling establishment. J. Ecology 88: 622-633.
- Ripley B.D., 1977. Modeling spatial pattern. Journal of the Royal Statistical Society, B39: 172-212.
- Ripley B.D., 1981. Spatial Statistics. John Wiley & Sons, New York, 255 p.
- Sterba, H., Golser, M., Schweiger, J. and Hasenauer, H., 1997. Modelle fur das Ankommen und das Wachstum der Naturverjungung. Centeralblatt fur das gesamte Forstwesen 114:11-33.
- Szwagrzyk, J., 1990. Natural regeneration of forest related to the spatial structure of trees: A study of two forest communities in Western Carpathians, Southern Poland. Vegetatio 89: 11-22.
- Ward, J.S. and Stephens, G.R., 1996. Influence of crown class on survival and development of Betula lenta in Connecticut, U.S.A. Canadian Journal of Forest Research 26: 277-288.
- Ward, J.S., Parker, G.R. and Ferrandino, F.J., 1996. Long-term spatial dynamics in an old-growth deciduous forest. Forest Ecology and Management 83(3): 189-202.  
تحقیقات جنگل و صنوبر ایران
دوره 16، شماره 1 - شماره پیاپی 31
فروردین 1387
صفحه 157-149

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار