مطالعه فلوریستیکی و جامعه‌شناسی گیاهی جنگل های چهارزبر کرمانشاه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی پژوهشی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

2 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

3 مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کرمانشاه

چکیده

جنگلهای منطقه چهارزبر با 3000 هکتار مساحت در بخشی کوهستانی در 34 کیلومتری جنوب غربی استان کرمانشاه و در رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است. براساس جمع‌آوری‌های گیاهی انجام شده از منطقه، 161 گونه و واحدهای تحت گونه‌ای متعلق به 124 جنس و 40 تیره شناسایی شده است. تیره‌های ... LaوA به‌ترتیب بیشترین غنای گونه‌ای را دارند. در بین گیاهان این منطقه تروفیتها شکل زیستی غالب را تشکیل می‌دهند. بعد از آن به‌ترتیب همی‌کریپتوفیتها،‌ ژئوفیتها،‌ فانروفیتها و کامفیتها قرار دارند. از لحاظ کوروتیپ، بیشترین گونه‌ها متعلق به ناحیه «ایران - تورانی» است. به‌منظور تعیین جوامع و زیر جوامع گیاهی جنگلهای چهارزبر از مکتب براون- بلانکه استفاده شد. تعداد 28 قطعه نمونه در رویشگاههای مختلف استقرار یافت. تجزیه و تحلیل داده‌های جامعه شناختی گیاهی به روشهایAFC وCAH با استفاده از برنامة آنافیتو حضور یک جامعه گیاهی،Astragalo tortousi – Quercetum persicae ، و دو زیر جامعه، acantholimono blakelockii-festucetosum ovinae وgundelietosum tournefortii ، را نشان داد. زیر جوامع گیاهی تشخیص داده شده از نظر جهت و میزان شیب و میزان ماده آلی خاک متفاوت هستند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Floristic and phytosociological study of Chaharzebar forests in Kermanshah

نویسندگان [English]

  • Behnam Hamzeh'ee 1
  • Ma'soomeh Khanhasani 2
  • Yahya Khodakarami 2
  • Mostafa Nemati Peykani 3
1 Senior research export, Member of scientific board, Research Institute of Forests and Rangelands
2 Research expert, Research Center of Agricultural and Natural Resources
3 Senior research expert, Member of scientific board, Research Center of Agricultural and Natural Resources
چکیده [English]

     The Chaharzebar forests with 3000 ha area is located in a mountain section, 34 km S.W. of Kermanshah province in Zagros mountains . The collected plants in this area include 161 species and subspecies which belong to 124 genera and 40 families. The richest families are Poaceae, Papilionaceae, Asteraceae, Lamiaceae and Apiaceae respectively.Therophytes are the most frequent biological type, and followed by Hemicryptophytes, Phanerophytes and Chamaephytes. In chorotype view, most of plants belong to Irano-Touranian region. The study of plant communities was based on Braun-Blanquet method. 28 releves were taken in different habitats and analyzed by Anaphyto software based on A.F.C and C.A.H methods. Totally, one association, Astragalo tortousi – Quercetum persicae, and two subassociations, acantholimono blakelockii-festucetosum ovinaeandgundelietosum tournefortiiwere recognized. The recognized subassociations are different by exposure, slope and the quantity of organic matter of the soil.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Flora
  • Zagros forests
  • oak community

مراجع

- اسدی، م.، 1367. راهنمای طرح فلور ایران. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 79 صفحه.
-اسدی، م.، معصومی، ع. ا.، خاتم ساز، م. و مظفریان، و. (ویراستاران)، 1367-1385. فلور ایران، شماره‌های 1-51. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع.
- تره‌گوبو، و. و مبین، ص.، 1348. راهنمای نقشه رویشی ایران. انتشارات دانشگاه تهران، نشریه شماره 21 ، 14 صفحه.
- جزیره‌ای، م. و ابراهیمی رستاقی، م.، 1382. جنگل‌شناسی زاگرس. انتشارات دانشگاه تهران، 560 صفحه.
- حمزة، ب.، 1379. کاربرد برنامه آنافیتو در تجزیه و تحلیل داده‌های جامعه‌شناختی گیاهی (مطالعه موردی: تراسهای درحال فرسایش جزیره قشم)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 237، 379 صفحه.
- حمزه، ب.، 1383. مطالعه جوامع گیاهی منطقه حفاظت شده بیستون. گزارش نهایی، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 3734 ، 94 صفحه.
- خان‌حسنی، م. و عطری، م.، 1379. جامعه‌شناسی جنگل داربادام. (در: فتاحی، م.، 1379. مدیریت جنگلهای زاگرس (جنگلهای داربادام کرمانشاه)، جلد اول: مطالعات پایه). انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 240: 170 - 125.
- خان‌حسنی، م.، 1385. بررسی رویش زیر اشکوب جنگل‌کاریهای کاج (در سنین 8 ، 21 و 40 سال). پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ، دانشگاه رازی کرمانشاه. 85 صفحه
- خسروی، ا.، 1375. تاکسونومی گیاهی و سیستماتیک زیستی (تالیف:Stace ). انتشارات دانشگاه شیراز، 390 صفحه.
- شاهسواری، ع.، 1373. جنگلهای طبیعی و گیاهان چوبی ایران (تالیف:Bobek, 1959)، انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 111، 79 صفحه.
- طباطبایی، م. و جوانشیر، ک.، 1345. جنگلهای باختر ایران (جنگلهای کرمانشاه و کردستان). انتشارات سازمان جنگلبانی ایران، شماره 5، 234 صفحه.
- طباطبایی، م. و قصریانی، ف.، 1371. منابع طبیعی کردستان (جنگلها و مراتع). انتشارات جهاد دانشگاهی، 767 صفحه.
- عصری، ی. و مهرنیا، م.، 1380. بررسی جوامع گیاهی بخش مرکزی منطقه حفاظت شده سفید کوه. مجله منابع طبیعی ایران، 54 (4): 442- 423.
- عطری، م.، 1375. معرفی برخی از جنبه‌های استفاده از روش نئوزیگماتیست در پدولوژی، سیستماتیک و کورولوژی. مجله زیست‌شناسی ایران، 2 (1): 12 صفحه.
- عطری، م.، 1376. فیتوسوسیولوژی (جامعه‌شناسی گیاهی) (تألیف 1982 Guinochet,). مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 171، 384 صفحه.
- عطری، م. و جعفری، ع.، 1378. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی اکولوژی وفیتوسوسیولوژیکی رویشهای گیاهی شمال شرق یاسوج. مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، 61 صفحه.
- عطری، م. و صفی‌خانی، ک.، 1378. گزارش نهایی طرح تحقیقاتی بررسی اکوفیتوسوسیولوژی پوشش گیاهی استان همدان، منطقه کیان نهاوند. 199 صفحه.
- فتاحی، م.، 1373. بررسی جنگلهای بلوط زاگرس و مهمترین عوامل تخریب آن. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 1373، 63 صفحه.
- مبین، ص. و جوانشیر، ک.، 1350. جنگلهای یاسوج. نشریه دانشکده جنگلداری دانشگاه تهران، شماره 24: 73 – 51.
- مظهری، ن.، 1378. تیره زنبق (Iridaceae)، در: اسدی و همکاران (ویراستاران)، فلور ایران. انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع شماره 31 : 87 صفحه.
- معصومی، ع.، 1365. گون‌های ایران (جلداول). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 47، 106 صفحه.
- معصومی، ع.، 1368. گون‌های ایران (جلددوم). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 44، 420 صفحه.
- معصومی، ع.، 1374. گون‌های ایران (جلد سوم). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 133، 643 صفحه.
- معصومی، ع، 1384. گون‌های ایران (جلد پنجم). انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 362 ،786 صفحه.
- میرزایی، ح.، 1376. تأثیر تاج پوشش درختان جنگلی بر گیاهان مرتعی زیر اشکوب جنگلهای بلوط غرب کرمانشاهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 132 صفحه.
- میمندی نژاد، ج.، 1352. دگرگونیهای پوشش گیاهی زاگرس. محیط‌شناسی، شماره 1: 107 - 97.
- یزدیان، ف.، 1379. تعیین گسترشگاه جنگلهای بلوط ایران. رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، 315 صفحه.
- Braun – Blanquet, J., 1932. Plant sociology, The study of plant communities (translated by Fuller, G. D. & Conard, H. S., 1983). Mcgraw hill Book Company, Inc., New York, 439 p.
- Cain, S. A. and Castro, M.,1959. Manaul of Vegetation analysis. Harper and Bros. Publishers, New York. 325 p.
- Davis, P. H. (ed.) 1965-1985. Flora of Turkey, vols. 1-9. EdinburghUniversity Press, Edinborugh.
-Freitag, H., 1985. The genus Stipa (Gramineae) in southwest and south Asia. Notes Roy. Bot. Gard. Edinburgh, 42 (3): 355-489.
- Guinochet , M., 1973. Phytosociologie et systematique. In: Heywood,V.H.(ed.): Taxonomy and Ecology , 121-140 . Academic Press , London and New York.
-Kuchler, A. W. and Zonneveld, I. S., 1988. Vegetation mapping. In: Lieyh, H. (Editor in chief) 1988, Handbook of vegetation science. vol 10. Kluwer academic publishers. Dordrecht. 635 p.
- Jalili, A. and Jamzad, Z., 1999. Red Data Book of Iran. Research Institute of Forests & Rangelands. Tehran, Iran No. 215. 748p.
-Menitsky, G. L., 1971. Quercus. In : Rechinger, K. H. (ed.), Flora Iranica, 77 : 3-20. Akademische Druk-u. Verlagsanstalt. Graz.
-Mueller-Dombois, D. and Ellenberg, H., 1974. Aims and methods of vegetation ecology. John Wiley & Sons Inc., New York, 547 p.
- Rechinger, K.H. (ed.) 1963-2005. Flora Iranica. vols: 1-176 : Akademische Druk-u. Verlagsanstalt. Graz.
- Takhtajan, M., 1986. Floristic regions of the world. University of California press, Berkeley, 522 p.
- Townsend, C. C. and Guest. E., 1974. Flora of Iraq, vol. 3. Ministry of Agriculture and Agrarian reform, Iraq. 636 p.
- Weber, H.E., Moravec, J. and Theurillat, J.P.,
2000. International code of phytosociological nomenclature. 3rd ed. - Journal of Vegetation Science, 11: 739-768.
- Zohary, M., 1963. On the geobotanical structure of Iran. Bulletin of the Research Council of Israel, Section D, Botany. Supplement. 113 p.
- Zohary, M., 1973. Geobotanical foundations of the Middle east. 2 Vols, Stuttgart, 739 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار