تأثیر فاصله و ترکیب کاشت بر عملکرد زیست‌توده هوایی سه گونه نیام‌دار کشت شده در تپه‌های ماسه‌ای خوزستان

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

2 دانشجوی دکترای زراعت، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین و محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

3 کارشناس ارشد، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان

چکیده

به‌منظور تثبیت بیولوژیکی عرصه‌های ماسه‌زار استان خوزستان، عملکرد زیست‌توده هوایی سه گونه از نیام‌داران درختی و درختچه‌ای در فواصل کاشت مختلف و در حالتهای خالص و آمیخته از سال 1379 تا 1385 در شرایط بدون آبیاری مورد بررسی قرار گرفت. انتخاب گونه‌ها با توجه به چندمنظوره بودن آنها از نظر تغذیه دام، تقویت و حفاظت خاک و در عین حال سازگاری با شرایط دیم انجام شد. در این راستا سه گونه درختی و درختچه‌ای شامل Acacia victoriae، A. farnesiana و سُمر (Prosopis juliflora) انتخاب و در یک طرح آماری کرتهای یکبار خرد شده، در قالب بلوک‌های کامل تصادفی کشت شدند. فواصل کاشت گونه‌ها در سه سطح 3×3، 4×4 و 5×5 متر به‌عنوان تیمار اصلی و ترکیب کاشت گونه‌ها به‌صورت خالص و آمیخته 50 درصد در شش سطح به‌عنوان تیمار فرعی در نظر گرفته شد. نتایج بررسی‌ها پس از 7 سال نشان داد که بیشترین میزان زیست‌توده کل (خشبی+ علفی) و خشبی در واحد سطح مربوط به کشت خالص گونه سُمر در هر سه فاصله کاشت بود، در حالی‌که بیشترین میزان زیست‌توده علفی در واحد سطح مربوط به گونه A.victoriae در فواصل کاشت سه متری با حدود 67/1719 کیلوگرم در هکتار و کمترین مقدار تولید این مؤلفه مربوط به گونه A. farnesiana با 33/191 کیلوگرم در هکتار در فواصل کاشت پنج متری بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of spacing and admixture of three leguminous species on above ground biomass on sandy hills of Khuzestan, Iran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Hasan Saleheh Shooshtari 1
  • Kourosh Behnamfar 2
  • Pedram Ghadiripour 3
1 Forest Research Expert, Agricultural and Natural Resources Research Center of Khuzestan province
2 Ph.D. agronomy student, Ramin University and Senior Research Expert of Agricultural and Natural Resources Research Center of Khuzestan province
3 Senior Expert, Agricultural and Natural Resources Research Center of Khuzestan province
چکیده [English]

In order to study the above ground biomass of three leguminous species in different planting (pure and mixed) for biological sand dune fixation, this investigation was carried out on sandy hills of Khuzestan province, located in southwest of Iran. This experiment was conducted in 1999 under rain fed condition and split plots method in frame of Randomized Complete Blocks Design with three replicates. The main treatments consisted of three levels of spacing (3  m×3 m, 4 m×4 m and 5 m×5 m), and the secondary treatments consisted of three species (Prosopis juliflora, Acacia victoriae and A. farensiana) in form of pure and mixed (50%) in six levels. The measured characteristic was biomass (total, forage and woody). After seven years, the data were analyzed, using Duncan test and analysis of variance (ANOVA). The results showed that the maximum total woody biomass achieved by P. juliflora in pure plantation in all three planting spaces. The maximum forage biomass belonged to A. victoriae with 1719.67 kg/ha in 3 m ×3 m planting space, and the least belonged to A. farnesiana with 191.33 kg/ha in 5×5 m spacing, respectively.

کلیدواژه‌ها [English]

  • sand dune stabilization
  • planting space
  • biomass
  • yield
  • leguminous
  • Khuzestan

مراجع

ـ ابراهیمی رستاقی، م.، 1372. آشنایی با لگومهای گرمسیری. انتشارات سازمان جنگلها و مراتع کشور، 21 صفحه.
- احمدی، ح.، 1377. ژئومرفولوژی کاربردی، جلد 2: بیابان- فرسایش بادی. انتشارات دانشگاه تهران، 570 صفحه.
- بی‌نام، 1379. گزارش عملکرد تثبیت شن و بیابان‌زدایی در استان خوزستان. ادارة کل منابع طبیعی استان خوزستان، پیک سبز طبیعت، 18: 23-22.
- بی‌نام، 1388. اداره کل آمار، فناوری اطلاعات و اطلاع‌رسانی. انتشارات سازمان هواشناسی کشور، 1069 صفحه.
ـ روحی‌پور، ح.، 1373. تعیین ارتفاع بحرانی تپه‌های شنی استان خوزستان براساس «نوسانات رطوبت در فصول مختلف سال». انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 112، 108 صفحه.
ـ صالحه‌شوشتری، م.ح.، 1382. بررسی سازگاری سه گونه آکاسیا به‌منظور تثبیت بیولوژیکی تپه‌های شنی در استان خوزستان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 11 (4): 612-585.
ـ صالحه‌شوشتری، م.ح.، امانی، م.، بهنام‌فر، ب. و یوسف نعناعی، س.، 1387. بررسی فواصل کاشت سه گونه درخت و درختچه نیام‌دار به‌صورت دیم، خالص و آمیخته در تپه‌های ماسه‌ای خوزستان. تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، 16 (1): 86-74.
ـ صالحی، ح.، هویزه، ح. و شکویی، م.، 1378. طرح شناخت مناطق اکولوژیک کشور: پوشش گیاهی منطقه اهواز- دشت آزادگان. انتشارات مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، شماره 220، 89 صفحه.
ـ گرنجر، آ.، 1374. (کویرزدایی) چگونه مردم کویر می‌سازند، چگونه می‌توانند آن را متوقف سازند و چرا این کار را نمی‌کنند. ترجمه ثامنی، ع.، انتشارات دانشگاه شیراز، شماره 228، 169 صفحه.
ـ ناطقی، د.، 1379. نگرشی تازه به بیابان. انتشارات توسعه روستایی، 229 صفحه.
- Ahmad, R. and Ismail, S., 1996. Pakistan: Use of prosopis in arab/Gulf states including possible cultivation with saline water in deserts. In: "Prosopis: semiarid fuel wood and forage tree building consensus for the Disenfranchised". A workshop, 13-15 March 1996 Washington D.C., U.S. National Academy of science. 11 p.
- Akhtar, S.M., Saleem, A., Muhammed, S., Mushtaq, A., Ashaq, A. and Ahmad, M., 1994. A chemical evaluation of the genus Acacia of Pakistan: Part-V. Composition of lipid classes of Acacia cyanophylla Lindl., Acacia tortilis Hayne and Acacia victoriae Benth. Pakistan Journal of Scientific and Industrial Research, 37 (12): 520-523.
- Andersson, S., 2005. Spread of the introduced tree species Prosopis juliflora (sw.) DC in the lake Baringo area, Kenya. Examensarbeten (sveriges lantbruksuniversitet, Institutionen for skoglig vegetationsekologi), vol. 5, 31 p.
- Kahi, C.H., Ngugi, R.K., Mureithi, S.M. and Ng'ethe, J.C., 2009. The canopy effects of Prosopis juliflora and Acacia tortilis trees on herbaceous plants species and soil physic-chemical properties in Njemps flats. Kenea Tropical and Subtropical Agroecosystems, 10: 441-449.
- Maghembe, J.A., Kariuki, E.M. and Haller, R.D., 1983. Biomass and nutrient accumulation in young Prosopis juliflora at Mombasa, Kenya. Agroforestry systems, l (4): 313-321.
- Padrón, E. and Navarro, R.M., 2004. Estimation of above-ground biomass in naturally occurring populations of Prosopis pallida (H. & B. ex. Willd.) H.B.K in the north of Peru. Journal of Arid Environments, 56 (2): 283-292.
- Petit, B. and Montagnini, F., 2009. Growth in pure and mixed plantation of tree species used in reforesting rural areas of the humid region of Costa Rica, Central America. Forest Ecology and management, 233: 338-343.
- Ramirez, R.G., Gonzalez Rodrigueze, H., Mesa, M.V. and Rodriguez, M.A., 1999. Feed value of foliage from Acacia rigidula, A. berlandieri and A. farnesiana. Journal of applied Animal Research,  16 (1): 23-32.
- Sharifi, R.M., Nilsen, E.T. and Rundel, P.W., 1982. Biomass and net primary production of Prosopis glandulosa (Fabaceae) in the Sonoran desert of California. American Journal of Botany, 69 (5): 760-767.
-Singh, G., 2009. Biosaline agriculture for biomass and biomaterials production to generate energy from salt affected soils. Proceeding of Issue Salinization Conference, Budapest, 20-22 Sept., 38 p.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار